De Eerwaarde Cakkhupala

De eerste twee verzen van de Dhammapada openbaren een belangrijk concept binnen het boeddhisme. Terwijl de meeste religies het als een belangrijk deel van hun dogma beschouwen dat de wereld is gecreëerd door een bovennatuurlijk wezen dat zij 'God' noemen, onderwijst het boeddhisme dat alles wat wij ervaren (zowel de wereld als ons zelf) gecreëerd is door gedachten, oftewel door het cognitieve proces van zintuiglijke waarneming en denkbeelden. Dit bewijst tevens dat schrijvers over boeddhisme het mis hebben wanneer zij stellen dat de Boeddha zwijgt wanneer het gaat over het begin van de wereld. In de Rohitassa Sutta (A04-045) van de Anguttara Nikaya, geeft de Boeddha duidelijk aan dat de wereld, het begin van de wereld, het einde van de wereld, en de weg die leidt naar het einde van de wereld, allemaal in dit lichaam zijn dat slechts een vadem groot is, met haar waarnemingen en denkbeelden.

Het woord 'mano' wordt gewoonlijk vertaald als 'geest'. Maar de Boeddha neemt een fenomenologisch[1] standpunt aan in de geest-lichaam controverse die filosofen door de geschiedenis heen heeft getart. De dualiteit 'geest' en 'lichaam' is door de Boeddha verworpen. De Boeddha legt in de Sabba Sutta (S35-023) van de Samyutta Nikaya uit, dat alles waarover wij kunnen praten, zintuiglijke ervaring is, inclusief gedachten of denkbeelden als het zesde zintuig. De termen nama en rupa, die gewoonlijk als 'geest' en 'lichaam' worden vertaald, zijn niet twee 'entiteiten' die samengaan in relatie tot elkaar. Het zijn slechts twee manieren om te kijken naar de enkelvoudige 'activiteit', die 'ervaring' wordt genoemd.

Nama (letterlijk: benoeming) is 'ervaring', subjectief gezien als 'het mentale proces van het identificeren van een object' (rupa kaya adhivacana sampassa). Rupa (verschijning) is ook 'ervaring', objectief gezien als een 'entiteit' die is waargenomen en ontvangen door het mentale proces van identificatie (nama kaye pathiga sampassa).

Mano verwijst naar 'gedachten' oftewel het mentale proces van beeldvorming dat tot een geheel samengevoegd wordt en waarvan de inhoud gehaald wordt uit de verschillende beelden die door verschillende gewaarwordingen zijn aangereikt. Deze betekenisvolle totale 'ervaring' is dhamma, subjectief gezien als de 'identificatie van een entiteit' (nama) en objectief gezien als de 'geïdentificeerde entiteit' (rupa). Dhamma, hetgeen deze 'betekenisvolle totale ervaring' is, wordt normaalgesproken gezien als een aangename of onaangename omstandigheid (loka dhamma).

ariya atthangika magga: Edele Achtvoudige Pad. Zie voor aanvullende informatie over dit onderwerp de uitleg van de eerste twee factoren (juist begrip en juiste gedachten).