Personen

Hij kreeg te maken met vele moeilijkheden en frustraties. De wegen waren zeer slecht, er heerste constant het gevaar voor malaria, roverij kwam overal voor, en in vele plaatsen waar Cunningham kwam was de bevolking niet behulpzaam of ze logen tegen hem over het hoe en wat omtrent de ruïnes van dat gebied. Het ergste van alles was nog, dat brahmaanse priesters beweerden dat elke lang veronachtzaamde ruïne of beeld 'heilig' was, zodra Cunningham zijn interesse liet merken, en dan geld eisten voordat zij hem toestonden het object te tekenen of te meten.

Maar ondanks al deze moeilijkheden, leerde Cunningham een groot aantal oude teksten te ontcijferen. Hij lokaliseerde of bezocht een groot aantal plaatsen, leverde er veel over, en hij ontwikkelde een opmerkelijke kennis van de oude Indiase geografie, haar numismatische en vergelijkende stijlen van de Indiase sculptuur. In 1861 werd besloten een archeologisch centrum op te richten, en Alexander Cunningham, die juist uit het leger was gegaan, was de natuurlijke keuze om de eerste Algemene Directeur te zijn. Vanaf toen tot aan zijn terugkeer naar Engeland in 1885, weidde Cunningham zijn leven aan het blootleggen van India's verleden.

Vanuit de boeddhistische zienswijze is de belangrijkheid van Cunningham te wijten aan zijn persoonlijke interesse die hij kreeg bij het lokaliseren van de plaatsen die verbonden zijn met het leven van de Boeddha. Als jonge man was hij, net zoals vele Victorianen, een evangelisch christen die geloofde dat, hoe eerder zijn eigen geloof Indiase inheemse religies verving, hoe beter. Zijn armzalige kennis van het hindoeïsme en de islam schijnt nooit veranderd te zijn, maar toen hij het boeddhisme beter leerde kennen, groeide er gestaag een diep respect in hem voor haar kijk op het leven en haar bijdrage aan de Indiase ontwikkeling.

Hij scheen een speciale belangstelling voor de Maha Bodhi Tempel te hebben, en zijn eerste daad toen hij aan het hoofd van het Archeologisch Centrum stond was, dat hij de grote tempel bezocht om te zien welke stappen er ondernomen konden worden om in haar omgeving opgravingen te doen en haar sculpturen en inscripties te bewaren.

Een paar dagen later, op 22 januari, arriveerde Dharmapala en zijn vriend, de Japanse monnik Kozan, in Bodh Gaya. De Maha Bodhi Tempel was een paar jaar tevoren gerestaureerd, maar er was niemand die de tempel beheerde of er voor zorgde, en haar omgeving was overgroeid en smerig. Toen Anagarika bij de Diamanten Zetel (Vajirasana) zijn eerbied betoonde, ontstond er plotseling, een uit diepe devotie geboren inspiratie in hem. Hij beschrijft in zijn dagboek wat er gebeurde: "Na zes mijlen rijden (vanaf Gaya), arriveerden we bij de heilige plaats. Een mijl in de omtrek kon je her en der gebroken beelden, etc. van onze Heer zien liggen. Bij de ingang van de Mahant's Tempel aan beide zijden van het portaal waren beelden van onze Heer in de meditatieve houding en van het uiteenzetten van de Wet. Hoe verheven! De heilige Vihara - met de Heer zittende op zijn troon en de grote plechtigheid die de gehele omgeving doordringt, maakt het hart van de vrome volgeling aan het huilen. Hoe verheven! Meteen toen ik met mijn voorhoofd de Vajirasana aanraakte, ontstond er plotseling een impuls in mijn geest. Het gaf me in om hier op deze heilige plaats te stoppen - zó heilig, dat niets ter wereld gelijk is aan deze plaats waar Prins Sakya Sinha de Verlichting bereikte onder de Bodhi boom. Toen het plotselinge impuls tot mij kwam, vroeg ik de monnik Kozan of hij zich bij me wilde voegen, en vreugdevol stemde hij daarmee in, maar meer dan dat, hij dacht zelfs hetzelfde! We beloofden beiden plechtig dat we hier zouden blijven totdat er enkele boeddhistische monniken zouden komen om de leiding over de plaats over te nemen." Hij reisde de gehele wereld rond en kreeg veel steun, vooral in de boeddhistische landen.

Anagarika Dharmapala stierf in 1933 te Sarnath en vlak voor zijn dood zei hij: "Ik zou nóg wel vijfentwintig keer geboren willen worden om de Dhamma van de Heer te verspreiden."

Opmerking van Peter van Loosbroek: Enkele dagen voordat ik voor het eerst naar Sri Lanka zou gaan in 1994, wandelde ik door het bos. Hoewel ik nog nooit van Anagarika Dharmapala had gehoord, kwam keer op keer de naam 'Anagarika' in mijn geest op, heel duidelijk. Toen ik eenmaal in Sri Lanka was en in een klooster verbleef te Ratmalana, werd mijn aandacht getrokken door een kast. Ik keek erin en er lag een boek in. De schrijver was Anagarika Dharmapala.

Neef van de Boeddha en zijn meest geliefde discipel. Zoon van Amitodana. Toespraken die beginnen met de woorden 'Aldus heb ik gehoord' (evam me sutam) zijn doorgaans verhaald door de Eerwaarde Ananda. Toen de Boeddha 55 jaar was, werd Ananda zijn hulpmonnik en is dat gebleven tot het moment dat de Boeddha zijn laatste adem uitblies. Hij wordt gezien als 'de voogd van de Dhamma'. In het Pali wordt gezegd dat hij 82000 sutta's van de Boeddha onthield, en 2000 van de monniken. Samen is dat 84000. Echter, men moet dit niet letterlijk nemen; in het Pali betekent 84000 gewoonweg 'zeer veel'!

De Boeddha zag hem als de meest vooraanstaande onder zijn discipelen vanwege deze vijf gronden: 1) door zijn geleerdheid, 2) zijn bijzonder goed geheugen, 3) zijn goed gedrag, 4) zijn standvastigheid, 5) zijn buitengewone behulpzaamheid. Ananda wordt gezien als de voogd van de Dhamma, omdat hij in hoofdzaak de verantwoordelijke persoon was die zeer veel toespraken van de Boeddha onthield, en ook nog een groot aantal toespraken van de monniken. Ananda verwierf Arahatschap kort na de dood van de Boeddha en vlak voor de aanvang van het eerste concilie waar hij de opzegger was van de Digha Nikaya en de autoriteit van de Sutta Nipata. Ananda werd 120 jaar.

Terwijl hij in Rajagaha op zakenreis was, bezocht Anathapindika zijn zwager die hij in een zo verstrooide toestand aantrof met het regelen van een feestmaaltijd, dat hij verzaakte om Anathapindika op zijn gebruikelijke manier te verwelkomen. "Wat is de grootse gelegenheid?", vroeg Anathapindika, "een trouwdag? Een bezoek van een koning?" Zijn schoonvader vertelde dat hij een maaltijd aan het bereiden was voor de Boeddha en zijn monniken. Door simpel het woord 'Boeddha' te horen, werd Anathapindika door zulk een vreugde vervuld, dat hij meteen te kennen gaf deze 'Boeddha' daar direct te willen ontmoeten. Toen hem verteld werd dat het nu niet de geschikte tijd was om de Boeddha te ontmoeten, besloot hij om de volgende morgen het eerste werk de Boeddha te zien en te ontmoeten. Anathapindika was zó overvol van vreugde in de zeldzame gelegenheid te zijn van een ontmoeting met een volledig verlicht menselijk wezen, en hij was zo hoopvol, dat hij gedurende de nacht wel drie keer wakker werd en dacht dat het al ochtend was. Tenslotte vertrok hij al voor zonsopgang, maar toen hij de stad verlaten had en het woud inging, realiseerde hij zich dat het nog wel even zou duren voordat het licht zou worden, en hij werd bang. Hij aarzelde en overwoog om terug te gaan toen plotseling een demon (yakkha) verscheen, de hele omgeving verlichtte en hem aanspoorde om verder te gaan. Anathapindika en de Boeddha ontmoetten elkaar in het vroege morgenlicht, en later nodigde Anathapindika de Boeddha uit om de volgende regenseizoenen in Savatthi door te brengen. De Boeddha stemde in, en maakte duidelijk dat hij accepteerde dat Anathapindika hem en zijn monniken voorzag van een rustige plaats om te wonen wanneer hij daar in de buurt was. "Huishouder, de Tathagata houdt van lege plaatsen." -- "Ik begrijp het, Heer. Ik begrijp het, Gelukkige."

Toen Anathapindika terug was in Savatthi, begon hij naar een plek te zoeken om de Boeddha en zij monniken te huisvesten. De meest geschikte plaats bleek een prachtig park te zijn, even buiten Savatthi en behorende aan prins Jeta. Anathapindika ging naar prins Jeta en vroeg hem welke prijs hij voor het park wilde, maar de prins gaf te kennen dat hij niet geïnteresseerd was in de verkoop van het park. Maar Anathapindika bleef erbij dat de prins een prijs moest noemen, en uiteindelijk, uit verbittering en om van hem af te komen, vroeg de prins een onrealistisch hoge prijs van honderdduizend goudstukken. En tot zijn grote verbazing ging Anathapindika akkoord! Al gauw arriveerden bedienden met karren vol gouden munten en begonnen die op de grond uit te spreiden. Op dit moment werd prins Jeta minder streng en realiseerde hij zich hoe vastberaden Anathapindika was om het park in bezit te krijgen. De rest van het geld werd gebruikt om een groot kloosterlijk complex te bouwen. Uit eerbied voor de twee mannen die verantwoordelijk waren voor het in bestaan komen van het complex, werd de plaats Jetavana Anathapindikarama genoemd (Het Woud van Jeta, Anathapindika's Klooster). In de daarop volgende jaren werden verscheidene gelijke kloosters gebouwd rondom Savatthi. Het Pubbarama klooster (het Oostelijke klooster) -- nu vertegenwoordigt door het dorp Khanbari -- en het Rajakarama, zijn de beroemdste. Het was in deze kloosters en andere locaties rondom Savatthi, waar de Boeddha de meeste toespraken hield.

Van alle gebeurtenissen die in het leven van de Boeddha plaatsvonden in Savatthi, was de meest beroemde wel die van de bekering van Angulimala. Deze rover en moordenaar had al zoveel mensen gedood dat de mensen die buiten de stad woonden, hun handeltje inpakten en uit veiligheidsoverwegingen in de stad gingen wonen. Van elk van zijn slachtoffers hakte hij een vinger af en hing die aan een snoer om zijn nek, vandaar zijn naam 'Angulimála', (Vinger Halssnoer). Toen de Boeddha er van hoorde, vertrok hij naar het gebied waar Angulimala opereerde, met de specifieke bedoeling hem te ontmoeten. Op een uitgestrekte en eenzame weg, zag Angulimala de Boeddha naderen en zette hij de achtervolging op hem in. Maar hoewel hij zo hard rende als hij kon, hij bleek niet in staat de Boeddha in te halen, die slechts een rustige pas aanhield. En in zijn frustratie en verbijstering, riep Angulimala naar de Boeddha: "Stop, monnik!" En de Boeddha antwoordde: "Ik ben gestopt, Angulimala. Jij moet stoppen." Angulimala vroeg de Boeddha wat hij daarmee bedoelde, en de Boeddha gaf als antwoord dat hij gestopt was met het doden en kwellen van levende wezens en dat Angulimala hetzelfde zou moeten doen. De moordenaar wierp zijn zwaard op de grond, en boog aan de voeten van de Boeddha en verzocht om als monnik ingewijd te worden. De Boeddha zei: "Kom, monnik", en daarmee was de moordenaar Angulimala bekeerd. Hij werd een Arahat, maar niet voordat hij geweld en beledigingen te verduren kreeg van de mensen die aan zijn verschrikkelijk verleden herinnerd werden.

Zijn bekering was volgens sommige verslagen te Rajagaha.

In een van zijn inscripties verteld koning Asoka dat hij de gebruikelijke gewoonte van een koning, die meestal bestond uit pleziertochten, opgegeven had, en dat hij in plaats daarvan nu begonnen was aan pelgrimstochten, of zoals hij dat zelf noemde: 'Dhamma reizen'. In 260 voor Chr. ging hij op pelgrimstocht naar Uruvela, en tien jaar later naar Lumbini.

Overal in het Midden Land (Majjhimadesa), richtte hij pilaren op om de plaatsen te markeren waar belangrijke gebeurtenissen hadden plaatsgevonden. Vandaag de dag kan de pelgrim nog steeds zijn invloed op het Midden Land bespeuren, want Asoka heeft in vele plaatsen in India zijn pilaren opgericht. Sommige pilaren, soms vijftien meter hoog, zijn nu gebroken maar vertonen een opmerkelijke hoge kunst in polijstwerk. Elk van de pilaren was bekroond met een kapiteel, soms een edele stier of een energieke leeuw. Van ver af kon men de bouwwerken als meesterstukken van de Indiase kunst herkennen. Alle pilaren werden gemaakt in de steengroeven van zuid Varanasi (Kasi) en van daaruit soms honderden kilometers versleept naar de plaats waar ze overeind gezet werden.

Een andere Assaji was een van de vijf eerste monniken. Zie o.a. S56-011; S22-059. Deze Assaji bekeerde Sariputta.

Atula (Onvergelijkbare) is ook een naam die aan de Boeddha werd toegekend.

Al vanaf zijn jeugd was hij de rivaal van Siddhatta. Toen Siddhatta en Channa van een rit te paard thuiskwamen, zag Siddhatta in de verte een groep opgewonden jonge Sakya prinsen. Naarmate ze dichterbij kwamen zag hij waarom ze zo opgewonden waren: Devadatta had met zijn ene hand een kluizenaar bij zijn haren en in zijn andere hand hield hij zijn zwaard. De kluizenaar zat op zijn knieën voor een prostituee en moest haar aanbidden. Als hij dat niet zou doen, dan zou Devadatta zijn keel doorsnijden. Dit onrecht kon Siddhatta niet verkroppen en hij sprong snel van zijn paard Kanthaka, liep op Devadatta af en deelde hem een harde klap uit, recht op z'n gezicht. Het ging zo hard dat hij uren later tegen Yasodhara zei dat z'n vuist er nog zeer van deed. Yasodhara waarschuwde Siddhatta voor haar broer en zei hem dat hij zeker wraak zou nemen. Devadatta heeft de Boeddha hier nog vaak over aangesproken, waarop de Boeddha zei: "Ik sloeg niet jou, maar de demon in je geest."

Een andere keer had Devadatta tijdens de jacht een gans geschoten. De gans was niet dodelijk getroffen; alleen haar vleugel was beschadigd. Siddhatta spoedde zich naar de plaats waar de gans was neergevallen om te voorkomen dat Devadatta de gans zou claimen en hem ongetwijfeld zou doden. Siddhatta was voornemens de gans te redden en hem te verzorgen. De raad van wijze mannen besloot dat Siddhatta de gans mocht hebben omdat hij er goed voor was. Ook deze gebeurtenis schoot bij Devadatta in het verkeerde keelsgat.

Devadatta trad tot de Sangha in het eerste begin dat de Boeddha zijn Leer predikte, samen met Ananda en enkele andere Sakya prinsen. Hij kon geen van de fasen van heiligheid bereiken (zie ariya puggala/ariya), maar werd onderscheiden vanwege zijn wereldse psychische krachten (pothujjanika iddhi). Een van zijn hoofdsponsors was koning Ajatasattu die een klooster voor hem liet bouwen.

Devadatta veroorzaakte een scheuring in de Sangha Dhp163; Ud5-08; en hij probeerde de Boeddha tot drie keer toe te vermoorden, zie Dhp162; Dhp163 (en hierna).

Uit ergernis en frustratie dat zijn verzoek om de Sangha over te nemen, was afgewezen (zie Dhp163), bereide Devadatta de moord op de Boeddha voor. Toen hij op en neer liep in de schaduw van de Gijjhakuta, rolde er een grote steen naar beneden. Echter, voordat de steen de Meester bereikte, spleet hij uit elkaar, maar een scherf van de rots verwonde de voet van de Boeddha.

Toen dit plan mislukte, zette Devadatta een grote wilde olifant, Nalagiri genaamd, op het spoor van de Boeddha. Toen hij op een morgen tijdens zijn bedelronde door de straten van Rajagaha liep, werd de Boeddha geconfronteerd met dit bloeddorstige beest. De monniken die bij hem waren drongen er bij hem erop aan om weg te rennen, maar hij bleef kalm doorlopen. Mensen klommen op de daken van de huizen om te zien wat er ging gebeuren. En zij die geen geloof en weinig begrip hadden, zeiden: "Deze monnik heeft een mooi voorkomen, maar deze mannetjes olifant zal hem pijn doen." En zij die geloofden, die wijsheid en begrip bezaten, zeiden: "Dit grote wezen staat op het punt een ander waarlijk groot wezen te ontmoeten." De Boeddha bedaarde Nalagiri met zijn liefdevolle vriendelijkheid (metta), en kalmeerde hem zodanig dat hij mak naast de Boeddha ging staan. En de Meester aaide het dier over het hoofd.

Toen ook dit plan van Devadatta mislukte, zette hij een stel mensen aan om de moord op de Boeddha te voltrekken. Om de zaak niet te laten uitlekken, zond hij steeds weer moordenaars achter de moordenaars aan om hen te doden en zodoende hen het zwijgen op te leggen. Maar ook deze mensen doorzag de Boeddha en waarschuwde het eerste stel moordenaars voor de moord die in de planning lag om hen te doden. Zijn Boeddha doordrong zijn vermeende moordenaars met zijn liefdevolle vriendelijkheid en onbegrensd mededogen. Hoewel hij verscheidene malen met de dood werd bedreigd, kwam er nooit een kwaad woord over zijn lippen, want dit was een man die alles temde met liefde.

Zie o.a. ook J313. In J003 wordt verhaald hoe hij voor de eerste keer haat koesterde tegen de Bodhisatta. De Boeddha noemde hem een 'speekselslikker' (khelasika), zie Dhp163.

Nadat hij zijn studie over het boeddhisme gecompleteerd had, bracht hij in 1861 zijn beroemde gedicht Licht van Azië uit, dat op een sympathieke wijze het leven en de Leer van de Boeddha weergeeft. Boeddhisme werd vaak door christelijke missionarissen als een 'sombere en pessimistische afgoderij' betiteld, maar nu kwam aan het licht dat het boeddhisme een verfijnde en ethische filosofie was met haar eigen schoonheid en aantrekkingskracht. Boeddhisten in het westen die lange tijd afbrekende kritiek over hun religie van de Europeanen aan hadden moeten horen, waren zeer verblijd met het gedicht en het maakte Arnold tot een soort held.

Sir Arnold had lang gewenst om eens naar Bodh Gaya en Sarnath te gaan, en toen hij vele uitnodigingen ontving om Sri Lanka, Thailand, Birma en Japan te bezoeken, besloot hij naar het oosten te reizen en tegelijkertijd zijn lang gekoesterde wens te vervullen. Tijdens zijn komst was hij diep getroffen toen hij in de galerie van de Maha Bodhi Tempel stond, zich realiserende dat hier de Boeddha de Verheven Verlichting verwezenlijkt had, maar tegelijkertijd was hij ook bedroefd door de algemene verwaarlozing van de grote tempel. Hij liep naar de achterkant van de tempel en ging zwijgzaam onder de Bodhi boom staan. Toen hij aan een van de hindoe priesters vroeg of hij een paar bladeren van de Bodhi boom mocht hebben, zei deze: "Pluk er zoveel als u wilt, sahib, het behoort ons niet toe."

Het was Sir Edwin Arnold die het idee aandroeg voor de restauratie van de Maha Bodhi Tempel en hij zorgde ervoor dat de tempel uiteindelijk in boeddhistische handen kwam. Als de pelgrim zijn eerbied betoont in de Maha Bodhi Tempel of door de stille tuinen wandelt die er omheen liggen, is het goed zich te herinneren wat moderne boeddhistische pelgrims van vroegere westerse boeddhisten geërfd hebben. Sir Edwin stierf in 1904.

Toen hij de westelijke grenzen van China bereikt had, was zijn paard al gestorven en de twee monniken die hem vergezelden begonnen tekenen van grote twijfels over de reis te vertonen en begonnen te praten over de terugtocht. Toen de gouverneur van de regio Huien Tsiang vertelde over het terrein dat voor hem lag, werd hij weemoedig. Zijn twee metgezellen verlieten hem en hij verbleef een hele maand in Kwa-chow, zichzelf afvragend wat hij zou doen. Toen bereikte een officiële opdracht de gouverneur dat er een monnik China trachtte te verlaten en wanneer hij gevonden was moest deze gearresteerd en teruggezonden worden. De Gouverneur vroeg Huien Tsiang of hij de bedoelde persoon was, en toen hij dat bevestigde, zei de gouverneur die een vrome religieuze boeddhist was tegen de monnik: "Omdat de Meester inderdaad in staat is tot zulk een project, zal ik, voor zijn bestwil dit document vernietigen", en hij schuurde het document voor zijn neus kapot. "En nu, heer", zei hij, "moet u snel gaan." In 635 arriveerde hij tenslotte in Nalanda waar hij vijf jaar bleef.

• Grootmoeder van de Boeddha, zie Stamboom van de Boeddha.
• Een monnik van de Boeddha. Zie Maha Kaccana.

• Vrouwelijke Khema: vrouw van koning Bimbisara die op een gegeven moment Arahatschap (Arahatta) verwierf en non werd. Zij was de vrouwelijke hoofddiscipel van de Boeddha.
• Er is ook mannelijke Khema, namelijk Khema de gildeleider. Hij was de neef van Anathapindika. Voor deze Khema, zie Dhp309-310.

• Een koopman van Varanasi. Zie Dhp286.
• Een zoon van de schatmeester. Zie Dhp155-156.

• Een van de vijf eerste monniken. Zie o.a. S22-059.
• Mahanama de Sakya, neef van de Boeddha, broer van Anuruddha.
• Een solitair levende Boeddha (pacceka buddha).

• Zoon van Maha Pajapati Gotami en halfbroer van Siddhatta.
• Dochter van Maha Pajapati Gotami en halfzuster van Siddhatta. Zij werd ook wel Rupananda genoemd.
• Een van de zestien brahmanen was in het vijfde hoofdstuk van de Sutta Nipata, zie Snp5-07.

Een arme man had een heel mooie vrouw waar koning Pasenadi verliefd op werd. De koning nam de man als een van zijn bedienden in dienst met de bedoeling hem te doden zodat hij de mooie vrouw voor zichzelf kon hebben. De arme man werd een onmogelijke taak opgelegd en er werd hem verteld dat als hij die niet volbracht, hij geëxecuteerd zou worden. Achteraf kon de koning niet slapen toen hij dacht aan het kwaad dat hij voorhad te begaan. De brahmanen van het hof vertelden hem dat hij bevrijd zou worden van zijn slechte kamma als hij een groot offer zou uitvoeren. Hoe dan ook, uiteindelijk ontmoette hij de Boeddha die hem de Dhamma onderwees en zijn geest tot rust bracht. Koning Pasenadi werd een lekenvolgeling van de Boeddha en was tevens een groot donateur.

Koning Pasenadi was teleurgesteld toen hij hoorde dat zijn vrouw een dochter gebaard had in plaats van een zoon. Maar de Boeddha wees hem erop dat een dochter net zo goed in staat is om succesvol en heilig te zijn als een zoon.

• De Boeddha als de Bodhisatta in een van zijn vorige levens. De asceet Sumedha sprak zijn wens uit om het Boeddhaschap te verwerven, aan de voeten van Boeddha Dipankara, een van de vorige Boeddha's. Boeddha Diphankara deed de voorspelling dat Sumedha geboren zou worden als de Boeddha Gotama. Zie de context van de Buddhavamsa.
• Een non van de Boeddha.

• De vader van Yasodhara, broer van Maha Maya.
• De melaats.

• Was de zoon van Amita (dit is wellicht de meest vooraanstaande Tissa). Zie Thag01-039.
• Er was een Tissa die een pacceka buddha was (M116).

Voor Tissa's, zie o.a. Dhp041; Dhp075; Dhp096.

Opmerking

• Ergens zit er een onduidelijkheid in het verhaal: enerzijds wordt verteld dat Vidudabha de zoon van koning Pasenadi is en de zoon van Vasabhakhattiya (of Vasabha), een van zijn vrouwen. Maar Vasabhakhattiya was uitgehuwelijkt aan de zoon van koning Pasenadi... Het kan natuurlijk ook zijn dat zowel de zoon als de kleinzoon van Pasenadi de naam Vidudabha droeg. Moet dus nog proberen te achterhalen hoedat precies zit.

• Een non van de Boeddha, voormalige prostituee, later een arahat. Zie haar vers in de Therigatha Thig05-002.
• Een monnik van de Boeddha, eveneens een arahat. Zie zijn vers in de Theragatha, Thag01-050.

• Vrouw van Siddhatta (Boeddha). Zij was net zo oud als de Boeddha. Zij is ook bekend als Bhadda Kaccana; Bimba; Rahulamata. Yasodhara stierf op 78 jarige leeftijd. Bereikte Arahatschap. In de Therigatha staan geen verzen van haar, maar wel staan er interessante verzen van Yasodhara in de Apadana.
• De grootmoeder van Yasodhara had dezelfde naam.